Cách sử dụng thước kẹp: Hướng dẫn chi tiết và chuẩn xác

Cách sử dụng thước kẹp: Hướng dẫn chi tiết và chuẩn xác

Giới thiệu

Thước kẹp (Vernier caliper) là công cụ đo lường quan trọng trong nhiều ngành nghề như cơ khí, kỹ thuật, và sản xuất. Với thiết kế đơn giản nhưng cực kỳ chính xác, thước kẹp có thể đo được kích thước ngoài, kích thước trong, và cả độ sâu của vật thể. Đây là một trong những công cụ không thể thiếu khi cần độ chính xác cao đến từng phần nghìn của milimet. Tuy nhiên, để sử dụng thước kẹp hiệu quả, người dùng cần hiểu rõ cách vận hành và đọc kết quả đúng cách. Hãy cùng khám phá cách sử dụng thước kẹp chi tiết trong bài viết này.

---

1. Cấu tạo của thước kẹp: Hiểu để sử dụng hiệu quả

Trước khi đi vào chi tiết cách sử dụng, chúng ta hãy làm quen với các bộ phận quan trọng của thước kẹp:

• Hàm đo ngoài: Dùng để đo các kích thước ngoài của vật thể, như chiều dài, đường kính ngoài.
• Hàm đo trong: Đo kích thước bên trong của vật thể, chẳng hạn như đường kính trong của lỗ hoặc ống.
• Thanh đo độ sâu: Thanh mỏng ở phía dưới dùng để đo độ sâu của lỗ, rãnh hoặc khe hở.
• Thước chính: Có các vạch chia độ (mm hoặc inch) để đo kích thước cơ bản.
• Thước Vernier (thước phụ): Giúp đọc kết quả với độ chính xác cao hơn, thường chính xác đến 0.02mm hoặc 0.001 inch.
• Ốc khóa: Giúp cố định thước sau khi đo để tránh sai số trong quá trình đọc kết quả.

 

1. Hàm đo trong	7. Bề mặt trượt
2. Con trượt	8. Thang đo chính
3. Vít khóa thanh trượt	9. Vị trí tựa
4. Thân thước	10. Du xích – thang đo phụ
5. Thanh đo độ sâu	11. Hàm đo ngoài
6. Mặt đo độ sâu	12. Mặt đo bước

2. Cách sử dụng thước kẹp: Đo đạc chuẩn xác trong từng bước

Thước kẹp có thể đo được ba loại kích thước chính: kích thước ngoài, kích thước trong, và độ sâu. Dưới đây là các bước hướng dẫn cách sử dụng thước kẹp cho từng loại phép đo.

2.1 Đo kích thước ngoài

• Bước 1: Mở rộng hàm đo ngoài của thước kẹp, đặt chúng vừa khít với vật thể cần đo. Ví dụ, khi đo đường kính ngoài của một ống tròn, hãy đặt hai hàm đo ngoài vào hai phía đối diện của ống.
• Bước 2: Đảm bảo hàm đo tiếp xúc đều và nhẹ nhàng với bề mặt vật thể. Không dùng lực quá mạnh vì điều này có thể làm hỏng thước hoặc vật đo.
• Bước 3: Khóa ốc cố định để giữ nguyên vị trí sau khi đo xong, tránh sai lệch trong quá trình đọc kết quả.
• Bước 4: Đọc kết quả trên thước chính và thước Vernier để có kết quả đo chính xác.

2.2 Đo kích thước trong

• Bước 1: Sử dụng hàm đo trong để đo đường kính bên trong của vật thể, như đường kính trong của một ống hoặc lỗ tròn.
• Bước 2: Mở rộng hàm đo trong cho đến khi nó vừa khít với thành bên trong của vật thể. Điều chỉnh nhẹ nhàng để đảm bảo hàm đo tiếp xúc đều và không có khoảng trống.
• Bước 3: Khóa ốc lại để giữ nguyên vị trí đo và đảm bảo kết quả không bị sai lệch trong quá trình đọc.
• Bước 4: Đọc giá trị đo từ thước chính và thước phụ (Vernier) để có kết quả chính xác nhất.

2.3 Đo độ sâu

• Bước 1: Đặt phần thanh đo độ sâu của thước kẹp vào lỗ hoặc rãnh cần đo.
• Bước 2: Kéo hoặc đẩy thước kẹp cho đến khi thanh đo độ sâu chạm đến đáy của lỗ hoặc rãnh.
• Bước 3: Khóa ốc để cố định thước sau khi đo.
• Bước 4: Đọc kết quả đo từ thước chính và thước phụ để biết chính xác độ sâu của lỗ hoặc rãnh.

3. Cách đọc kết quả từ thước kẹp: Nắm vững kỹ năng để đo chuẩn xác

Việc đọc kết quả từ thước kẹp cần sự kết hợp giữa thước chính và thước Vernier (thước phụ). Dưới đây là các bước chi tiết để đọc kết quả:

• Bước 1: Trước hết, đọc giá trị trên thước chính tại điểm mà vạch số 0 của thước phụ (Vernier) nằm gần nhất. Giá trị này biểu thị phần nguyên của kết quả đo.
• Bước 2: Tiếp theo, tìm vạch trùng khớp giữa thước chính và thước phụ. Vạch trùng khớp này sẽ cho bạn biết phần thập phân của kết quả đo.

a. Ví dụ 1

– Đơn vị đo: mm

– Độ chính xác: 0.05mm

– Trạng thái thước kẹp như sau:

 

+ Vạch 0 trên thang đo phụ nằm giữa vạch thứ 9 và thứ 10. Theo quy ước ở trên, giá trị phần nguyên bằng với giá trị vạch chia nhỏ hơn và bằng 9.

+ Vạch thứ 3 trên thang đo phụ trùng khớp với vạch thứ 15 trên thang đo chính. Như vậy giá trị phần thập phân được tính như sau : 3 x 0.05 = 0.15

=> Giá trị đọc được trên thước kẹp trong trường hợp này: 9.15 mm

b.  Ví dụ 2

– Đơn vị đo: mm

– Độ chính xác: 0.02mm

– Trạng thái thước kẹp như sau:

 

+ Vạch 0 trên thang đo phụ nằm giữa vạch thứ 13 và thứ 14. Theo quy ước ở trên, giá trị phần nguyên bằng với giá trị vạch chia nhỏ hơn và bằng 13.

+ Vạch chia thứ 13 của thang đo phụ trùng khớp với vạch thứ 23 trên thang đo chính. Giá trị phần thập phân được tính như sau : 13 x 0.02 = 0.26

=> Số đo trên thước kẹp đọc như sau: 13.26 mm

4. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng thước kẹp

Để đảm bảo thước kẹp luôn đo chính xác và hoạt động bền bỉ, dưới đây là một số lưu ý bạn cần nhớ:

• Giữ thước kẹp sạch sẽ: Lau sạch thước trước và sau khi sử dụng để loại bỏ bụi bẩn và dầu mỡ có thể gây ảnh hưởng đến độ chính xác.
• Không siết quá mạnh: Khi đo, hãy giữ lực nhẹ nhàng nhưng chắc chắn để tránh làm biến dạng vật thể hoặc hỏng thước.
• Kiểm tra độ chính xác định kỳ: Thỉnh thoảng, hãy đóng thước lại hoàn toàn và kiểm tra xem vạch số 0 của thước chính và thước phụ có trùng khớp hay không. Nếu không trùng, thước có thể cần được hiệu chỉnh.
• Bảo quản đúng cách: Sau khi sử dụng, bảo quản thước kẹp trong hộp chuyên dụng để tránh va đập hoặc hư hỏng.

5. Kết luận

Thước kẹp là công cụ đo lường chính xác không thể thiếu trong nhiều ngành nghề, từ cơ khí, chế tạo cho đến khoa học kỹ thuật. Để sử dụng thước kẹp hiệu quả, việc hiểu rõ cấu tạo, cách đo và cách đọc kết quả là vô cùng quan trọng. Khi đã nắm vững kỹ thuật này, bạn sẽ dễ dàng thực hiện các phép đo với độ chính xác cao, phục vụ tốt cho công việc của mình.

---

Xem thêm các bài viết liên quan:

• Hướng dẫn sử dụng thước panme
• Dụng cụ đo cơ khí